کاشت حلزون

از سال 1957 تا به امروز، سیستم کاشت حلزون بعنوان یک روش درمانی در کودکان و بزرگسالان با افت شنوایی شدید تا عمیقی که از سمعک سودی نبرده اند و کاندید استفاده از پروتزی به نام کاشت حلزون هستند، مطرح است.

کاشت حلزون گوش
کاشت حلزون گوش

مبتلایان به کاهش شنوایی، نیاز به استفاده از وسایل کمک شنیداری مانند سمعک و کاشت حلزون دارند تا بتوانند بر اختلال شنوایی خود غلبه کنند. کودکانی که کم شنوایی عمیق دارند و از سمعک سودی نبرده اند در صورت احراز معیارهای کاندیداتوری، می توانند از کاشت حلزون بهره مند شوند تا بتوانند مراحل رشد زبانی و شناختی را مشابه همسالان طبیعی خود تجربه کنند. رسیدن به این مهم نیازمند تشخیص زودهنگام، سپری کردن تجربه کاربرد سمعک، دریافت به موقع کاشت حلزون و سپری کردن توانبخشی بعد از کاشت حلزون است.
اما مگر بهترین راهکار جبران کم شنوایی های غیر قابل درمان پزشکی، سمعک نیست؟
چه افرادی کاندید دریافت کاشت حلزون اند؟
تفاوت سمعک و کاشت حلزون چیست؟

سمعک قطعه ی الکتریکی است که از طریق میکروفون کوچکی، اصوات محیطی را جمع آوری کرده و پس از اعمال تقویت از طریق رسیور خود، اصوات را به کمک بلندگویی که در آن تعبیه شده است، وارد کانال گوش فرد می کند تا کم شنوایی فرد را جبران کند. با پیشرفت های تکنولوژی، مغز متفکر سمعک ها که چیپ پردازشی آن ها هست، ارتقا یافته تا بهترین صوت را با برترین کیفیت برای هرکاربر مهیا سازد و امکان تنظیمات دقیق و پیشرفته را برای شنوایی شناسان مهیا سازد اما همچنان افرادی هستند که امکان کاربرد سمعک را نداشته یا حداقل بهره مندی را از سمعک های خود می برند.
از جمله این افراد می توان به کودکان یا بزرگسالان مبتلا به کم شنوایی های عمیق اشاره کرد که علیرغم کاربرد سمعک های قوی و پیشرفته، همچنان توانایی بهره مندی از محرکات اکوستیکی رسیده از سمعک را ندارند. به نظر می رسد در این موارد می توان از کاشت حلزون و تحریک مستقیم الکتریکی اعصاب شنوایی استفاده کرد که گرچه محدودیت هایی نسبت به عملکرد حلزون طبیعی دارد اما نعمت شنیدن را به چنین افرادی اعطا می کند.

کاشت حلزون چیست؟

پروتز کاشت حلزون یا cochlear implant، تحریکات صوتی را تبدیل به تحریکات الکتریکی کرده و از طریق نورون های شنوایی به عصب شنوایی در گوش داخلی انتقال می دهد.

این پروتز دارای بخش خارجی ای برای جمع آوری صوت و پردازشگر خارجی است که اصوات را به بخش داخلی پروتز یعنی الکترود های قرار گرفته در حلزون فرد منتقل می کند و عصب شنوایی را با این تحریکات الکتریکی تحریک کرده و حسی مشابه شنیدن را برای کاربر موفق کاشت حلزون مهیا می سازد تا بتوانند حداکثر استفاده را از داده های شنوایی داشته باشند.
براساس شرایط فردی؛ کاشت می تواند بصورت یک طرفه، دو طرفه و یا بایمدال (یک سمت کاشت و سمت مقابل سمعک) انجام شود. هر کدام از این الگوها برای گروه های خاصی مناسب است که شنوایی شناسان مراکز شنوایی و تعادل ایرانیان، بهترین گزینه را به هر فرد پیشنهاد می دهند.

انواع کاشت

-کاشت حلزون یک طرفه
در این نوع کاشت، تنها یک گوش فرد تحت عمل کاشت قرار گرفته و در گوش مقابل کاشت از هیچ یک از وسایل تقویت شنوایی استفاده نمی شود. این کاشت غالبا در مشکلات یک طرفه صورت می گیرد یا در اولین گام دریافت کاشت حلزون.
-کاشت حلزون دو طرفه
در این نوع کاشت، هر دو گوش فرد تحت عمل کاشت قرار می گیرد (هر دو گوش پروتز کاشت را دارند).
افرادی که افت شنوایی دو طرفه ی عمیق بدون باقی مانده ی مناسب شنوایی دارند یکی از اصلی ترین کاندیدهای دریافت کاشت حلزون دو طرفه هستند تا مانند کاربران دو گوشی سمعک از مزایای شنوایی دو گوشی مانند بهبود درک گفتار در نویز یا جهت یابی صوتی و … بهره مند شوند.
-کاشت حلزون بایمدال
این نوع کاشت غالبا در مواقعی به کار می رود که یک گوش امکان تقویت موثر توسط سمعک را دارا می باشد و کاشت در گوش مقابل صورت می گیرد.
لازم به ذکر است که انتخاب بین حالت های کاشت بایمدال و نیز دو طرفه بر اساس شرایط و وابسته به انتخاب فرد است.
در حالت های کاشت دو طرفه و نیز بایمدال، فرد از مزایای شنوایی دو گوشی بهره مند می شود
همان طور که می دانیم گوش انسان از سه بخش تشکیل شده است که نقش حیاتی در شنیدن ایفا می کنند: گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی.
اصوات توسط مجرای گوش خارجی وارد شده و سبب لرزش پرده گوش می گردند. سه استخوان کوچک در گوش میانی این لرزش را از پرده گوش به بخش حلزونی گوش در گوش داخلی هدایت می کنند. هر گونه اشکال در این هدایت، سبب کاهش شنوایی می گردد .
وقتی سه استخوان کوچک حرکت می کنند، ‌امواجی در مایع مجرای حلزونی به وجود می آورند و این امواج بیش از 16000 سلول ظریف شنوایی (سلول های مویی) را تحریک می کنند.

حرکت این سلول های مویی، باعث تولید یک جریان الکتریکی در عصب شنوایی می شود. این جریان از طریق سیستم عصبی تا مناطق شنوایی مغز رسیده و در آنجا به شکل صوت شناخته می شود.
لذا الکترودهای کاشت حلزون نیز به جای سلول های مویی تحریک الکتریکی را تحویل عصب گوش می دهند تا به مراکز بالاتر دستگاه شنوایی تا قشر شنوایی منتقل شده و درک گفتار را برای فرد ایجاد کند.
دریافت کاشت حلزون علاوه بر معیارهای ادیولوژیک دارای معیارهای پزشکی-جراحی و معیارهای شناختی-روانشناختی است که از سوی تیم کاشت حلزون، بررسی و مشخص می گردد.